Obowiązkowe szczepienia dla podróżujących

Podróżujemy coraz więcej i coraz dalej. Praktycznie nie ma takiego zakątka na świecie, do którego nie dotarłby jakiś podróżnik. Bilety lotnicze i oferty typu last minute stają się coraz bardziej dostępne cenowo, a nasze apetyty podróżnicze sięgają coraz to egzotyczniejszych miejsc.

Jednak wszystko to sprawia, że jesteśmy bardziej podatni na różnego rodzaju choroby tropikalne i kontakt z lokalnymi, obcymi patogenami. Zwiększa się więc ryzyko złapania jakieś nietypowej przypadłości podczas tak dalekich wypraw.

Może to zagrażać nie tylko naszemu zdrowiu, ale w niektórych przypadkach nawet życiu.

Co zatem robić by uchronić się przez chorobami tropikalnymi?

Najlepszym i najskuteczniejszym sposobem, jest wytworzenie przez nasz organizm własnej linii obrony przez obcymi mikrobami. Możemy takową nabyć poprzez szczepienia ochronne, są one obecnie najskuteczniejszym sposobem zapobiegawczym.

Szczepionki ochronne wykorzystują zupełnie naturalną zdolność organizmu ludzkiego do wytwarzania przeciwciał, które rozpoznają, zwalczają i zapamiętują na przyszłość wszelkie twory chorobotwórcze. Czasem taka pamięć jest na całe życie, czasem na przykład na 10 lat, po czym trzeba powtórzyć dawkę danej szczepionki.

Gdzie szukać informacji o szczepieniach ochronnych dla podróżujących?

Przed wyjazdem sprawdzamy najpierw w Głównym Inspektoracie Sanitarnym (https://gis.gov.pl) sytuację w kraju do którego się wybieramy, pod względem epidemiologicznym (warto także przeczytać nasz artykuł o kierunkach turystycznych, które należy unikać z różnych względów).

Po drugie udajemy się do lekarza rodzinnego albo do bardziej wyspecjalizowanej przychodni medycyny podróży, by uzyskać informacje o obowiązkowych i zalecanych szczepieniach. W tego rodzaju przychodniach pracują zazwyczaj lekarze chorób zakaźnych, medycyny tropikalnej lub medycyny podróży, którzy pokierują profilaktyką przeciw egzotycznym patogenom.

Jednak trzeba mieć na uwadze fakt, że trzeba to zrobić z odpowiednim wyprzedzeniem – tak co najmniej na sześć – osiem tygodni przed planowaną podróżą.

Niektóre szczepienia bowiem podaje się w kilku dawkach (zazwyczaj dwóch-trzech), w odpowiednich odstępach czasowych. Pozwala to zawczasu wytworzyć organizmowi potrzebne przeciwciała obronne.

Jakie są obowiązkowe szczepienia dla podróżujących?

Obecnie według międzynarodowych przepisów zdrowotnych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) obowiązkowym szczepieniem jest to przeciw żółtej febrze (zwanej też żółtą gorączką). Dotyczy to wyjazdów do niektórych krajów afrykańskich oraz Ameryki Południowej. Między innymi do Angoli, Ghany, Kamerunu, Togo, Argentyny, Boliwii, Paragwaju czy Peru – resztę sprawdzisz tu http://www.who.int/ith/ith-country-list.pdf

Ponad to niektóre kraje, takie jak np. Australia, Tajlandia czy Indie wymagają szczepienia na żółtą febrę, w przypadku kiedy przybywasz bezpośrednio z terenów, gdzie ona występuje.

Dowodem przyjęcia szczepionki jest Międzynarodowe Świadectwo Szczepień (International Certificate of Vaccination) aka „żółta książeczka” z wpisem dokumentującym przyjętą dawkę.

W razie jego braku, możemy dostać odmowę wjazdu do danego kraju, albo przymusowe szczepienie na miejscu, bądź kwarantannę, tylko że na własny koszt.

Oprócz tego są państwa jak na przykład Arabia Saudyjska, która na podstawie własnych przepisów wizowych wymaga obowiązkowego szczepienia przeciw meningokokom.

Więcej na ten temat znajdziesz na stronie szczepienia.gis.gov.pl.

Drugą grupą są natomiast szczepienia zalecane, które można ale nie trzeba wykonać. Zazwyczaj są one konsultowane z lekarzem, w zależności od sytuacji panującej w wybranym kraju, czasu trwania wyjazdu, miejsca pobytu, odporności i wieku danej osoby. Najczęściej są to szczepienia ochronne przeciw: wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i typu B, durowi brzusznemu, tężcowi, błonicy, wściekliźnie, cholerze czy kleszczowemu zapaleniu mózgu. Niektóre z tych szczepień otrzymaliśmy już w wieku dziecięcym, jednak po dłuższym upływie czasu, trzeba zastosować dawkę przypominającą.

Kiedy i gdzie się zaszczepić?

Po informacje dotyczące szczepień można się udać do Powiatowej lub Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, albo do Przychodni Medycyny Podróżnej. Te ostatnie mogą być wyróżnione certyfikatem, jeśli spełniają wysokie standardy dotyczące kwalifikacji personelu (przebyte szkolenia), zakresu pomocy i warunków samego lokalu. Otrzymują wówczas prawo do nazwy – Certyfikowanych Centrów Medycyny Podróży (CCMP) – lista ich jest dostępna pod adresem http://ccmp.pl/126/117/lista-placowek-ccmp.html.

Szczepienia trzeba zacząć przyjmować czasem i na 8 tygodni przed planowaną podróżą. Warto więc mieć to na uwadze i odpowiednio wcześniej się za to zabrać. Jednodawkowe szczepienia (m. in żółta gorączka, dur brzuszny) przyjmuje się zazwyczaj na około 10-14 dni przed wyjazdem. Kilku etapowe szczepionki (np. wirusowe zapalenie wątroby typu A i B, tężec, błonica) podaje się już od około półtorej miesiąca przed podróżą.

Dokumentem potwierdzającym przyjęcie szczepienia jest Międzynarodowa Książeczka Szczepień, którą wystawia się w poradniach medycyny podróży oraz w punktach szczepień. Lista punktów gdzie można wykonać szczepienia przed wyjazdem za granicę jest dostępna pod adresem https://gis.gov.pl/wykaz-punktów-szczepień.

Na wizytę u lekarza medycyny podróży warto się przygotować i mieć przy sobie takie informacje jak:

1. nazwę wszystkich krajów do których się udajemy (najlepiej przedstawić całą trasę)
2. termin naszego wyjazdu
3. charakteru tego wyjazdu, czy jedziemy w celach turystycznych, pracowniczych czy sportowych
4. warunków pobytowych (hotel, kwatera prywatna czy chatka na kurzej nóżce)
5. przewidywanych aktywności i atrakcji (kajaki, leżak na plaży czy zwiedzanie jaskiń)
6. stanu naszego zdrowia (choroby przewlekłe, alergie na leki i inne dolegliwości plus ciąża)
7. informacje o poprzednich lub ostatnio wykonanych szczepieniach
8. informacje o bieżąco przyjmowanych lekach